بررسی ویژگی‌های مورفومتری آبکندها و عوامل مؤثر بر گسترش آن‌ها در کاربری زراعت دیم در جنوب استان آذربایجان‌شرقی

Authors

  • اولدوز بخشی راد دانشجوی دکتری فیزیک و حفاظت خاک گروه خاک‌شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
  • علی رضا واعظی استاد گروه خاک‌شناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
Abstract:

فرسایش آبکندی یکی از مهم­ترین انواع فرسایش آبی است که با­ توجه به تولید رسوب و تخریب شدید خاک، مطالعه آن اهمیت ویژه­ای دارد. اطلاعات اندکی در مورد گسترش فرسایش آبکندی در مناطق تحت کشاورزی دیم وجود دارد. مطالعه حاضر به­منظور بررسی روابط بین ویژگی­های مورفومتری آبکند و تأثیر برخی عوامل زمینی (طول، شیب، مساحت زهکش، کاربری زمین و جهت شخم) بر گسترش فرسایش آبکندی به­منظور بررسی راه­کارهای حفاظتی در جهت کاهش هدررفت خاک در پهنه­ای کشاورزی به وسعت 900 کیلومتر مربع در جنوب استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. در این راستا 223 آبکند در منطقه شناسایی و ویژگی­های مورفومتری شامل طول، عرض، عمق، اختلاف ارتفاع دو سر آبکند، مساحت مقطع و حجم در کنار عوامل زمینی شامل درجه شیب، درجه شیب زمین بالادست آبکند و طول زمین، سطح زهکش و عوامل مدیریتی (کاربری زمین و جهت شخم) تعیین شد. بر اساس نتایج، آبکندها در عرصه­هایی با مساحت حوضه زهکش 5/1 تا 1/45 هکتار گسترش یافته، طول آن­ها از 52 متر تا 2088 متر و حجم آن­ها از 150 تا 35088 متر مکعب تغییر می­کند. همبستگی­ معنی­دار بین حجم آبکند و طول، عرض، عمق، شاخص شکل و سطح مقطع آبکند وجود دارد. طول آبکند مهم­ترین مشخصه مورفومتری آبکند برای بیان گسترش آبکندها در منطقه است. گسترش فرسایش آبکندی تحت تأثیر مستقیم اختلاف ارتفاع دو سر آبکند (51 /0r=)، مساحت عرصه زهکش (71/0r=) و طول دامنه (78 /0r=) و تحت تأثیر عکس شیب دامنه و شیب زمین بالادست قرار دارد. نتایج نشان داد طول دامنه مهم­ترین عامل مؤثر بر گسترش آبکندها در منطقه است. به­طوری که در دامنه­های طولانی، توسعه طولی آبکند و در نتیجه گسترش حجمی آبکند بیش­تر است. در چنین دامنه­هایی اجرای عملیات حفاظت خاک ضروری است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مورفومتری فرسایش آبکندی و عوامل موثر بر ایجاد و گسترش آن (حوضه‌ی دشت چم فاضل در جنوب غرب استان ایلام)

Has been stated in various sources, soil as one of the most important natural resources has a major, role on the lives of humans. Today soil erosion and sediment production, a problem that is increasing day to day process and loss of surface soils and sediment accumulation in dam reservoirs, canals and also sedimentation damage to the country's economy. One of the most important types of water ...

full text

تحلیل¬های مورفومتری عوامل تشکیل و تحول آبکندها در حوضه¬ی آبریز شاخن (استان خراسان جنوبی)

فرسایش آبکندی از پدیده­های معمول در آب و هوایی نیمه­خشک می­باشد. آنها مناطق وسیع با شرایط مورفولوژیکی، خاک­شناسی و آب و هوایی متفاوت ­را تحت­تأثیر قرارمی­دهند. میزان هدررفتن خاک درنتیجه­ی ایجاد آبکندها در دهه­های اخیر به جهت فرسایش قابل ملاحظه­ی اراضی تحت کشت در حوضه­ی آبریز شاخن، مشکلاتی بسیار جدی ایجاد کرده است. با تکیه بر خصوصیات مورفولوژیکی و شکل هندسی هیدرولیکی، دو نوع عمده­ی آبکندها تشخیص...

full text

تعیین آستانه‌ی عوامل مؤثر بر گسترش طولی آبکندها با استفاده از تکنیک‌های داده‌کاوی در منطقه‌ی ماهورمیلاتی استان فارس

یکی از مهم ترین انواع فرسایش آبی، فرسایش آبکندی است. این نوع فرسایش به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان موجب تغییرات قابل ملاحظه ای در اراضی، تولید رسوب فراوان و پیامدهای زیان‌بار اقتصادی و اجتماعی می‌شود. آستانه عبارت از نقطه ای است که پس از آن رفتار سیستم تغییر می کند و می تواند به عوامل داخل و یا عوامل خارج از سیستم مرتبط باشد. یکی از سوالات مهم در مورد آبکندها این است که آستانه ی ایجاد و گ...

full text

بررسی تاثیر ویژگی‌های خاک سطحی بر گسترش طولی آبکندها در اقلیم‌های مختلف استان فارس

یکی از مهم‌ترین انواع فرسایش آبی، فرسایش آبکندی است که موجب بروز مشکلات و خسارات زیادی می‌گردد. این نوع فرسایش به دلیل تولید رسوب و خسارات فراوان به اراضی، راه‌ها و سازه‌های عمرانی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استان فارس دارای فرسایش آبکندی در شش اقلیم است. در پژوهش حاضر پس از انتخاب یک منطقه از هر اقلیم، تعداد 30 آبکند فعال و معرف مشخص شد. پیشروی آبکندها با استفاده از مدارک تاریخی نظیر عکس ...

full text

تحلیل های مورفومتری عوامل تشکیل و تحول آبکندها در حوضه ی آبریز شاخن (استان خراسان جنوبی)

فرسایش آبکندی از پدیده­های معمول در آب و هوایی نیمه­خشک می­باشد. آنها مناطق وسیع با شرایط مورفولوژیکی، خاک­شناسی و آب و هوایی متفاوت ­را تحت­تأثیر قرارمی­دهند. میزان هدررفتن خاک درنتیجه­ی ایجاد آبکندها در دهه­های اخیر به جهت فرسایش قابل ملاحظه­ی اراضی تحت کشت در حوضه­ی آبریز شاخن، مشکلاتی بسیار جدی ایجاد کرده است. با تکیه بر خصوصیات مورفولوژیکی و شکل هندسی هیدرولیکی، دو نوع عمده­ی آبکندها تشخیص...

full text

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 51  issue 6

pages  1373- 1384

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023